Bản vẽ trích lục bản đồ địa chính, trích đo địa chính thửa đất, khu đất là một tài liệu kỹ thuật quan trọng trong các hồ sơ giao đất, thu hồi đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) và thực hiện các quyền của người sử dụng đất.

Để đảm bảo yêu cầu kỹ thuật và tính thống nhất của các bản vẽ, ngày 05/4/2006, Sở Tài nguyên và Môi trường đã ban hành văn bản số 410/HD-TNMT về việc hướng dẫn trích lục bản đồ, trích đo địa chính khu đất, thửa đất. Kèm theo văn bản này có 01 mẫu thiết kế cho bản vẽ trích lục bản đồ và 01 mẫu cho trích đo địa chính.

Sau hơn 1 năm thực hiện, phần lớn các địa phương đã thực hiện đúng các nội dung của văn bản này. Tuy nhiên, vẫn còn không ít các trường hợp vận dụng chưa đúng, chưa đủ, thiếu các thông tin cần thiết, không đáp ứng yêu cầu phải có của loại tài liệu này trong việc thực hiện các thủ tục hành chính về đất đai. Các thiếu sót, tồn tại thường gặp có thể quy về 3 dạng chính sau đây:  

- Lỗi về kỹ thuật: Việc lựa chọn tài liệu để trích lục bản đồ chưa hợp lý, có nơi đã có bản đồ địa chính chính quy tỷ lệ lớn nhưng lại chọn loại bản đồ không có toạ độ hoặc bản đồ địa hình để làm trích lục. Do đó, trên bản trích lục thiếu nhiều thông tin cần thiết như toạ độ các đỉnh thửa đất (khu đất), diện tích, loại đất chi tiết của từng thửa trong khu đất…Một số đơn vị lập trích đo địa chính ngay trên khu vực đã có bản đồ địa chính chính quy, gây lãng phí không đáng có.

Công tác đo nối toạ độ quốc gia để trích đo địa chính chưa được quan tâm đúng mức, thường là toạ độ giả định, sai lệch phương hướng, thiếu các ghi chú cần thiết cho việc đo nối sau này.

- Thiếu sót về cơ sở pháp lý:Theo Nghị định số 181/2004/NĐ-CP, ngày 29/10/2004 và các văn bản chỉ đạo của Bộ Tài nguyên và Môi trường thì công tác trích lục bản đồ địa chính và trích đo địa chính do Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất (VPĐKQSDĐ) cấp huyện hoặc cấp tỉnh thực hiện. Do vậy, trên bản mẫu trích lục, trích đo đã thiết kế phần chứng thực gồm có 4 ô để tổ chức và cá nhân ký tên, đóng dấu. Trong đó, VPĐKQSDĐ cấp tỉnh hoặc Phòng Tài nguyên và Môi trường cấp huyện (vì Phú Thọ chưa có VPĐKQSDĐ cấp huyện) phải ký tên, đóng dấu xác nhận và chịu trách nhiệm pháp lý về bản vẽ đó. Tuy nhiên, đến nay vẫn có những đơn vị thực hiện chưa đúng, chưa đủ nội dung này (như thiếu ngày tháng, thiếu chữ ký của người kiểm tra, cơ quan lập trích lục hoặc trích đo…). Thậm chí có nơi lập không đúng mẫu quy định, cơ quan chứng thực không đúng thẩm quyền.   

Có đơn vị đặt thêm một số cột mục ký xác nhận vào bản vẽ, làm tăng thêm thủ tục, trái với xu hướng giảm thủ tục hành chính hiện nay.

- Thiếu sót về hình thức trình bày: Có bản vẽ còn tẩy xoá, trình bày thiếu cân đối, trích lục quá rộng ngoài khu đất, chọn khổ giấy không thích hợp so với diện tích cần trích lục, trích đo, gây lãng phí và khó khăn cho công tác lưu trữ.

Để khắc phục tình trạng trên, theo chúng tôi trước hết các cơ quan lập trích lục bản đồ địa chính, trích đo địa chính cần thực hiện đúng Hướng dẫn số 410/HD-TNMT, ngày 05/4/2006 của Sở Tài nguyên và Môi trường, phải xác minh thực địa khi thấy cần thiết. Nếu trích đo phải đo nối toạ độ nhà nước, điều này hoàn toàn có thể thực hiện được vì hiện nay trên địa bàn tỉnh mật độ điểm toạ độ nhà nước các cấp hạng và điểm địa chính cơ sở khá dày đặc (sơ đồ ghi chú và số liệu toạ độ đang được lưu trữ tại Trung tâm Lưu trữ và Thông tin, thuộc). Trường hợp không đo nối được bằng các phương pháp truyền thống thì có thể sử dụng công nghệ định vị toàn cầu (GPS) (Trung tâm Kỹ thuật công nghệ Tài nguyên có thiết bị đo và đang thực hiện dịch vụ này theo định mức được Bộ Tài nguyên và Môi trường ban hành).  

Cơ quan có chức năng thẩm định cần tăng cường công tác kiểm tra, thẩm định chất lượng các bản vẽ trích lục, trích đo trước khi sử dụng. Kiên quyết loại bỏ những bản vẽ không đảm bảo chất lượng kỹ thuật, thiếu thông tin cần thiết. Những khu vực đã có bản đồ địa chính chính quy đủ điều kiện để sử dụng làm trích lục thì không trích đo hoặc trích lục từ tài liệu khác chất lượng thấp hơn.

 Phòng Tài nguyên và môi trường các huyện, thành, thị cần làm thủ tục đề nghị Sở cấp bản đồ địa chính chính quy để phục vụ trích lục bản đồ địa chính cho các nhu cầu ở địa phương. Phát hiện và báo cáo về Sở và UBND cấp huyện những tổ chức, cá nhân thực hiện trích đo trên địa bàn nhưng không có giấy phép (hoặc giấy xác nhận đăng ký) hoạt động đo đạc và bản đồ để xử lý theo pháp luật.

Trên đây là một vài ý kiến rút ra từ thực tế kiểm tra, thẩm định các bản vẽ trích lục bản đồ địa chính và trích đo địa chính của các địa phương trong tỉnh, xin được trao đổi cùng bạn đọc Bản tin Tài nguyên và Môi trường Phú Thọ. Hy vọng các thiếu sót, tồn tại nêu trên sớm được khắc phục, đáp ứng yêu cầu quản lý và nhu cầu thực hiện các thủ tục hành chính về đất đai của các tổ chức và cá nhân trên địa bàn tỉnh.

Tác giả bài viết:  Phan Đình Phùng - Phòng Quản lý Đo đạc và Bản đồ